KPSS’siz Memuriyet Hakkı: “3 Çocuk Sahibi Kadınlar Memur Olsun”

Türkiye’de son yıllarda artan şekilde tartışılan doğurganlık oranı düşüşü, yeni sosyal ve ekonomik teşvik politikalarını da beraberinde getiriyor. Bu kapsamda Meclis’e sunulan son teklif, kamuoyunda geniş yankı uyandırdı: “3 çocuk sahibi kadınlar memur olsun”.

İYİ Parti tarafından hazırlanan bu kanun teklifi, sadece doğurganlık oranlarını artırmayı değil, aynı zamanda kadınların sosyal ve ekonomik güvenliğini sağlamayı da hedefliyor. Bu kapsamda, üçüncü çocuğunu doğuran kadınlara KPSS’siz memuriyet hakkı verilmesi öngörülüyor.

Teklifin Detayları: Kimler Faydalanabilecek?

📋 Şartlar Neler?

“3 çocuk sahibi kadınlar memur olsun” teklifine göre, aşağıdaki kriterleri sağlayan kadınlar kamu kurumlarında istihdam hakkı kazanacak:

• Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak,

• Üçüncü çocuğunu doğurmuş olmak,

• Kamu hizmetinden yasaklı olmamak,

• Yüz kızartıcı suçlardan hüküm giymemiş olmak,

• Sağlık açısından kamu görevine uygun bulunmak.

Kamuya kura ile atama yöntemiyle yapılacak yerleştirmelerde, kadınların eğitim düzeyleri göz önüne alınacak.

Kadro Dağılımı Eğitim Durumuna Göre Yapılacak

Teklifte yer alan düzenlemelere göre:

• İlkokul ve ortaokul mezunları, hizmetli unvanlı kadrolara yerleştirilecek.

• Lise ve üniversite mezunları, eğitimlerine uygun memur kadrolarına atanacak.

• Dileyen adaylar ise sürekli işçi statüsünde çalışabilecek.

Bu istihdam hakkı yalnızca bir defaya mahsus olacak. Ataması yapılan ancak göreve başlamayan ya da göreve başladıktan sonra ayrılan kişiler tekrar bu haktan yararlanamayacak.

Atama Süreci Nasıl İşleyecek?

İlgili atamalar, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ile Cumhurbaşkanlığı İnsan Kaynakları Ofisi koordinasyonuyla yürütülecek. Başvuru usul ve esaslarının detayları, Cumhurbaşkanlığı tarafından hazırlanacak bir yönetmelikle belirlenecek.

Yasa teklifinde öne çıkan bazı detaylar şöyle:

• KPSS şartı aranmayacak,

• Atama 30 gün içinde tamamlanacak,

• Atamalar 7201 sayılı Tebligat Kanunu’na göre bildirilecek,

• Kadro ve pozisyonlar diğer yasal düzenlemelere bakılmaksızın tahsis edilecek.

Neden Böyle Bir Kanun Teklifi Gündeme Geldi?

📉 Türkiye Yaşlanan Bir Nüfusa Sahip

TÜİK verilerine göre Türkiye’nin toplam doğurganlık hızı, 2001 yılında 2,38 iken, 2023’te 1,51’e kadar düştü. Bu oran, nüfusun kendini yenileyebilmesi için gereken 2,10 seviyesinin oldukça altında.

Aynı zamanda yaşlı nüfus oranı da hızla artıyor:

• 2024’te 65 yaş üstü nüfus: %10,6

• 2080 projeksiyonu: %33,4

Bu tablo, Türkiye'nin nüfus artışı politikaları açısından acil adımlar atmasını gerektiriyor. Bu doğrultuda devlet, yeni aile destek politikaları geliştirmeye başladı.

Diğer Teşviklerle Entegre Bir Politika

İlgili yasa teklifi, tek başına bir çözüm değil; daha geniş çaplı bir politikanın parçası olarak sunuluyor. Türkiye’de daha önce de 3 çocuk teşviki kapsamında çeşitli destekler gündeme gelmişti:

• Üç çocuklu annelere maaş bağlanması,

• Togg indirimli araç desteği,

• Doğum yardımları,

• Vergi indirimleri,

• Kreş ve süt izni gibi sosyal destekler.

Bu teklif ise ilk kez devlet memurluğu gibi kalıcı bir sosyal güvenceyi kadınların çocuk sahibi olma tercihine bağlıyor.

Kadınlara Sosyal Güvence ve Ekonomik Katılım

👩‍💼 Kadınlar İçin Ne Değişecek?

Kadınlar için devlet güvenceli bir iş sahibi olmak, sadece ekonomik değil aynı zamanda sosyal anlamda da büyük bir dönüşüm yaratabilir. Bugün Türkiye’de:

• Kadınların istihdam oranı erkeklere göre çok daha düşük.

• Özellikle doğum sonrası iş hayatına geri dönmekte ciddi zorluklar yaşanıyor.

• Kırsal bölgelerde çalışan kadın sayısı oldukça sınırlı.

Bu teklif, kadın istihdamını artırma politikası çerçevesinde bir dönüm noktası olabilir.

Eleştiriler de Var: Liyakat, Eşitlik ve Sosyal Algılar

Teklif her ne kadar çözüm odaklı bir adım olarak sunulsa da bazı kesimler tarafından eleştiriliyor:

❗ Liyakat ve KPSS Adaleti

KPSS’ye yıllarca çalışıp memuriyet bekleyen milyonlarca insan için, bu teklif eşitsizlik olarak değerlendiriliyor. “KPSS’siz memuriyet hakkı” kamu personel alımlarında liyakat ilkesinin zedelenmesi olarak yorumlanıyor.

❗ Toplumsal Cinsiyet Rolleri

Bazı eleştirmenler, devletin kadını yalnızca “anne” rolüyle desteklemesini problemli buluyor. Bu tür politikaların, kadınların bireysel kariyer gelişimi yerine doğurganlıkla koşullu desteklenmesini sorguluyor.

Siyasi Boyut: Meclis'teki Süreç Nasıl İlerliyor?

“3 çocuk sahibi kadınlar memur olsun” teklifi şu anda Plan ve Bütçe Komisyonu’nda görüşülüyor. Komisyonda onaylanmasının ardından Meclis Genel Kurulu'na sunulacak.

İYİ Parti'nin sunduğu bu teklifin Meclis’te geçip geçmeyeceği, iktidar partisi AK Parti ile MHP’nin tavrına bağlı. AK Parti’nin “3 çocuk politikası” yıllardır desteklendiğinden, teklife yeşil ışık yakılması bekleniyor.

Teklif Kabul Edilirse Ne Zaman Yürürlüğe Girecek?

Teklifin yasalaşması halinde:

• Cumhurbaşkanlığı 3 ay içinde uygulama yönetmeliğini yayınlayacak,

• Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı başvuruları almaya başlayacak,

• Atamalar için ilk kura çekimi 2025 sonuna kadar yapılacak.

Bu süreç, kadınlara doğum sonrası yeni bir kariyer kapısı açarken, kamu kurumları için de yeni bir insan kaynağı oluşturacak.

Uzman Görüşleri: Politika Yerinde Ama Eksik

Sosyologlar ve ekonomi uzmanları, teklifin olumlu yönleri kadar bazı eksikliklerine de dikkat çekiyor:

• “Doğum sayısına göre değil, ihtiyaç temelli destek verilmeli.”

• “Kadınların sadece annelik üzerinden desteklenmesi yerine, tüm kadınlara erişilebilir istihdam politikaları geliştirilmeli.”

• “Eşit işe eşit ücret, ücretsiz kreş, doğum izni gibi yapısal reformlar daha öncelikli.”

Yine de birçok uzman, kadınlara kamu istihdamı sağlamanın sosyal devlet anlayışı açısından önemli olduğunu belirtiyor.

Sosyal Devletin Yeniden Tanımı mı?

“3 çocuk sahibi kadınlar memur olsun” teklifi, sadece bir istihdam politikasından öte, Türkiye’nin nüfus politikası, aile yapısı, kadın hakları ve sosyal güvenlik sistemini kapsayan çok katmanlı bir değişimin sinyalini veriyor.

Kanun teklifinin Meclis’ten geçip geçmeyeceği önümüzdeki günlerde belli olacak. Ancak bu düzenleme, tartışmalarıyla birlikte uzun süre Türkiye’nin sosyal gündeminde kalacak gibi görünüyor.