AYM Sokak Köpekleri Kararı: 7527 Sayılı Düzenleme Kamuoyunu İkiye Böldü

7 Mayıs 2025 | Ankara – Anayasa Mahkemesi (AYM), kamuoyunda derin tartışmalara neden olan ve başıboş köpek yasa tasarısı olarak bilinen 7527 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu değişikliği kapsamında yapılan düzenlemeye ilişkin iptal talebini reddetti. Cumhuriyet Halk Partisi’nin (CHP) başvurusuyla açılan davada, 17 maddeden 16’sının iptali istenmişti. Ancak AYM, söz konusu düzenlemenin anayasaya aykırı olmadığına hükmetti. Bu AYM sokak köpekleri kararı, hem destek hem tepki aldı.

İşte kararın savunucuları ve karşı çıkanlar arasında öne çıkan görüşler:

Kararı Destekleyenler: "Toplum Güvenliği ve Sağlık Önceliklidir"

1. Halk güvenliği ve kuduz riski göz önünde bulundurulmalı: Son yıllarda artan köpek saldırıları ve kuduz ile halk sağlığı riski, bu kararı destekleyenlerin temel gerekçeleri arasında yer alıyor. Destekçiler, düzenlemenin toplum güvenliğini sağlamak adına gerekli olduğunu savunuyor.

2. Belediyelere net yetki verildi:Belediyelerin köpek toplama yetkisi, bu yasayla yasal zemine oturtuldu. Artık belediyeler, sokakta yaşayan sahipsiz hayvanları toplayıp barınaklara götürme konusunda daha etkin hareket edebilecek.

3. Kamusal alanlar yeniden güvenli olabilir: Sokak köpekleri düzenlemesi, parklar, okullar ve ibadethaneler gibi alanlarda yaşanan güvenlik sorunlarını çözme potansiyeli taşıyor.

4. Zoonotik hastalıkların yayılması engellenebilir: Kuduz ve halk sağlığı riski, bu düzenlemenin gerekçeleri arasında yer alıyor. Toplama ve karantina uygulamaları sayesinde bu hastalıkların kontrol altına alınması hedefleniyor.

5. Hayvan barınakları uygulaması geliştirilecek: Düzenleme, belediyelere hayvan barınakları uygulaması kapsamında yatırım ve iyileştirme sorumluluğu getiriyor. Bu sayede daha sağlıklı rehabilitasyon alanları oluşturulması bekleniyor.

6. Sahiplendirme teşviki artacak: Barınaklarda kalan hayvanların sahiplendirilmesi için yeni kampanyalar planlanıyor. Bu da hem hayvanların yaşam hakkını hem de barınakların sürdürülebilirliğini destekleyebilir.

7. Bilimsel veriyle hareket etme imkânı doğdu: Yasa, belediyelere hayvan nüfusu ve saldırı verilerine dayalı olarak planlama yapma fırsatı sunuyor. Bu da sokak köpekleri düzenlemesini daha sistematik hale getiriyor.

Karşı Çıkanlar: "Hayvanların Yaşam Hakkı Tehdit Altında"

1. Sokak hayvanlarına ötanazi kabul edilemez: Yasanın öngördüğü şekilde "güçten düşmüş" hayvanlara uygulanabilecek ötanazi, hayvan hakları savunucuları tarafından sert şekilde eleştiriliyor. Bu yaklaşım, kitlesel öldürme riski taşıdığı gerekçesiyle kabul görmüyor.

2. Uluslararası normlara aykırı: Hayvan hakları savunucuları, yasa maddelerinin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihatlarına ve uluslararası sözleşmelere uygun olmadığını vurguluyor.

3. Barınak kapasitesi yetersiz, toplu itlaf riski büyük: Mevcut hayvan barınakları uygulaması, pek çok belediyede yetersiz. Bu durumun, sahipsiz hayvanların sağlıklı şekilde barındırılmak yerine usulsüz yöntemlerle itlaf edilmesine yol açabileceği belirtiliyor.

4. Alternatif çözüm yolları yok sayılıyor: Kısırlaştırma, sahiplendirme, mikroçipleme ve bilinçlendirme kampanyaları gibi yapıcı çözümlerin yerine başıboş köpek yasa tasarısı, öldürmeye dayalı bir yöntem izliyor.

5. Toplumsal kutuplaşma derinleşti: Kararla birlikte kamuoyunda ciddi bir ayrışma yaşandı. AYM önünde protesto düzenleyen aktivistler, sokak hayvanlarının yaşam hakkı için seslerini yükseltti.

6. Hukuki belirsizlikler uygulamada kaosa yol açabilir: “Tehlike arz eden” ya da “güçten düşmüş” gibi ifadelerin yoruma açık olması, keyfi ve orantısız uygulamaların önünü açabilir.

7. Kırsal bölgeler hayvan ölümleriyle karşı karşıya kalabilir: Küçük belediyelerde barınak altyapısı bulunmadığı için, sahipsiz hayvanlar yasası kapsamında toplanan hayvanların ölüme terk edilme riski artıyor.

Uzman Görüşü: “Çözüm Ne İdam Ne Serbestlik”

Hukukçular, veteriner hekimler ve etik uzmanları, sokak hayvanları sorununa ne sadece öldürmeyle ne de tamamen serbestlikle yaklaşılmaması gerektiğini belirtiyor. Uzmanlara göre Hayvanları Koruma Kanunu değişikliği, bilimsel, etik ve şeffaf politikalarla desteklenirse ancak o zaman sürdürülebilir olabilir. Kamu sağlığını gözetirken aynı zamanda hayvanların yaşam hakkını koruyan bir denge politikası oluşturulması gerektiği vurgulanıyor.

Karar Yürürlükte, Tartışmalar Sürüyor

AYM sokak köpekleri kararı, sadece yasal bir düzenleme değil, aynı zamanda toplumsal bir kırılma noktası oldu. Kimileri için çözüm olan bu karar, başkaları için hayvanların kitlesel şekilde öldürülmesinin başlangıcı. Önümüzdeki süreçte, bu düzenlemenin uygulama şekli, hem belediyelerin sorumluluk bilinciyle hem de toplumun duyarlılığıyla şekillenecek.