Trump’tan Apple ve Avrupa’ya Gümrük Resti: Küresel Ticarete Yeni Bir Kriz mi?

📰 Tek Bir Tweet ile Ticareti Sarsmak

ABD Başkanı Donald Trump’ın 2025 yılının Mayıs ayında yaptığı açıklama, yalnızca teknoloji devlerini değil, aynı zamanda küresel ticaret sistemini hedef aldı. “Apple ya ABD’de üretecek ya da %25 vergi ödeyecek. Avrupa Birliği’nden ithal edilen ürünlere ise %50 gümrük vergisi getireceğiz” açıklaması, Trump AB gümrük vergisi tehdidi olarak tarihe geçmeye aday bir çıkış oldu.

Bu tehdit, seçim yılına giren bir ABD’nin iç politikada “ulusal üretim” ve “korumacılık” kartını yeniden masaya sürdüğünün göstergesi. Ancak işin siyasi, ekonomik ve diplomatik boyutu, bu hamlenin çok daha karmaşık sonuçlara gebe olduğunu ortaya koyuyor.

🇺🇸 Trump’ın Seçim Ekonomisi ve Stratejik Hesapları

🔧 1. “America First” Sürdürülüyor

Trump, 2016-2020 arasındaki başkanlık döneminde olduğu gibi, 2025 yılında da ulusal üretim söylemini merkeze alıyor. Bu sefer hedefte yalnız Çin değil, Avrupa Birliği ve Apple var. Bu strateji, iç kamuoyuna yönelik güçlü bir mesaj içeriyor:

“Amerikan şirketleri Amerikan topraklarında üretim yapmalı.”

🗳️ 2. Seçim Öncesi Güç Gösterisi

Trump, yaklaşan seçim öncesi ekonomik milliyetçilik kartını yeniden oynuyor. Trump’ın seçim ekonomisi, özellikle ABD’nin sanayi kuşağındaki seçmenleri hedef alıyor. “Üretim geri gelsin” mesajı, orta sınıf işçilerin desteğini yeniden kazanma aracı olarak değerlendiriliyor.

🍏 Apple ve Üretim Baskısı

🏭 1. Trump Apple Üretim Baskısı: “iPhone’lar ABD’de Üretilsin”

Trump’ın hedefindeki başlıca şirket Apple. Açık şekilde belirtti:

“Apple üretimini ABD’ye getirmeli. Aksi takdirde, Hindistan veya Çin'de üretilen her iPhone’a %25 vergi uygulanacak.”

Bu açıklama, Apple iPhone üretim vergisi tehdidinin yalnızca ekonomik değil, stratejik bir adım olduğunu gösteriyor.

💰 2. Tim Cook’un Tavrı ve Zorluklar

Apple CEO’su Tim Cook, daha önce ABD’de üretimin zor ve maliyetli olduğunu dile getirmişti:

• ABD’de üretim, Çin'e göre yaklaşık 4 kat daha pahalı.

• iPhone’un 300’den fazla bileşeni küresel tedarik zincirlerine bağlı.

• ABD’de altyapı ve iş gücü eksikliği var.

Yani, iPhone ABD'de üretim meselesi, sadece bir siyasi talep değil, büyük bir maliyet ve tedarik krizine dönüşebilir.

🌍 Avrupa Birliği’ne Yönelik Tehdit: Gümrük Resti

🇪🇺 1. Avrupa Birliği Gümrük Resti

Trump’ın %50 gümrük vergisi açıklaması doğrudan Avrupa Birliği gümrük resti anlamına geliyor. AB’den ithal edilen otomobiller, çelik, elektronik cihazlar, gıda ürünleri gibi pek çok ürün bu tehdidin içinde yer alıyor.

🧨 2. %50 Vergi Trump Açıklaması: Tetikte Bekleyen Kriz

Trump’ın sözleri yalnızca bir rest mi yoksa gerçek bir uygulamaya mı dönüşecek, bu hâlâ belirsiz. Ancak söylemin gücü bile piyasaları altüst etmeye yetti. Avrupa’dan gelen ilk tepkiler net:

“Ticaret müzakereyle yapılır, tehditlerle değil.”— Avrupa Komisyonu Başkan Yardımcısı Maroš Šefčovič

💶 AB'nin Ticaret Tepkisi ve Muhtemel Misilleme

⚖️ 1. Avrupa Komisyonu Trump Yanıtı

AB yetkilileri, Trump’ın restine karşı şu ilkeleri savunuyor:

• Tehdit yerine diyalog

• Dünya Ticaret Örgütü kurallarına bağlılık

• AB çıkarlarının korunması

Bu açıklamalar, AB’nin “bekle-gör” değil, “hazırlıklı olun” stratejisiyle hareket ettiğini gösteriyor.

🛑 2. Misilleme Kartları Masada

AB daha önce Trump’ın 2018-2019’daki tarifelerine karşı Harley Davidson, Levi’s, viski ve fıstık ezmesi gibi Amerikan ürünlerine ek vergi uygulamıştı. Şimdi benzer bir misilleme için otomotiv, teknoloji ve tarım sektörleri öne çıkabilir.

📉 Küresel Ticaret ve Piyasalarda Dalgalanma

📊 1. Borsalarda Sert Düşüş

Trump’ın tehdidinin ardından, başta Avrupa olmak üzere küresel borsalarda sert satışlar yaşandı:

Endeks	Değer Kaybı
DAX (Almanya)	-1.5%
CAC 40 (Fransa)	-1.7%
FTSE 100 (İngiltere)	-0.2%
S&P 500 (ABD)	-0.35%
NASDAQ (ABD)	-0.67%
Apple Hisseleri	-3.0%

Bu tablo, küresel ticaret savaşı endişesinin yeniden gündeme geldiğini gösteriyor.

🧠 Sonuç: Tehdit, Taktik mi Yoksa Gerçek Bir Yol Haritası mı?

Trump’ın açıklamaları üç şekilde okunabilir:

1. Seçim Öncesi Taktiksel Blöf

Sadece iç kamuoyuna mesaj vermek için yapılan sert söylemler olabilir. Gerçekten uygulamaya geçilmeyebilir.

2. Ticaret Müzakerelerinde Baskı Aracı

Trump geçmişte Çin’e ve AB’ye karşı tarifeleri bir “pazarlık kozu” olarak kullanmıştı. Aynı stratejiyi burada da kullanıyor olabilir.

3. Yeni Bir Ekonomik Milliyetçilik Dalgası

Gerçekten gümrük vergileri uygulanırsa, bu 2025 ve sonrasında tüm küresel ekonomiyi yeniden şekillendirecek bir sürecin kapısını aralayabilir.

📚 Kaynakça (APA)

• The Guardian. (2025, May 24). Any trade deal with US must be based on 'respect not threats', says EU commissioner. https://www.theguardian.com/us-news/2025/may/24/trade-deal-us-respect-not-threats-says-eu-commissioner-maros-sefcovic-trump-tariff

• Wall Street Journal. (2025, May 23). Trump Threatens Fresh Tariffs on EU, iPhones and Rival Devices. https://www.wsj.com/economy/trade/trump-apple-tariffs-iphone-e4cc858c

• The Times. (2025, May 24). Global markets drop sharply on Trump's threat of 50% tariff for EU. https://www.thetimes.co.uk/article/23marketsnews-6frv5sxqh