İsrail’in Hedefinde Derin Tehdit: Fordo Nükleer Tesisi Saldırıların Odağında

✨ Fordo Gölgesinde Tansiyon Yükseliyor

İran’ın kutsal kenti Kum’un 30 kilometre kuzeydoğusunda, sert kayalıkların altında yer alan Fordo nükleer tesisi, son günlerde uluslararası siyasetin sıcak noktalarından biri haline geldi. İsrail’in bölgeye düzenlediği hava saldırıları, akıllara bu derin yeraltı tesisine gerçekten zarar verilip verilmediği sorusunu getiriyor.

✔️ 1. Saldırı İddiaları ve Gerçekler

İsrail Savunma Kuvvetleri'nin (IDF) geçtiğimiz hafta sonu gerçekleştirdiği hava operasyonunda, Fordo’nun da içinde olduğu birkaç nükleer tesis hedef alındı. Ancak Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA) tarafından yapılan açıklamada, Fordo’nun derin yeraltı bölümlerine ciddi bir zarar ulaşmadığı ve herhangi bir radyoaktif sızıntının tespit edilmediği belirtildi (dw.com, 2025).

AP News ise Fordo’nun "derin ve sağlam yapısı sayesinde" yüzeysel hasar dışında bir etkiye maruz kalmadığını belirtti. Tesisin, dağın 80-90 metre altında ve betonarme güçlendirmeyle inşa edilmiş olması, onu konvansiyonel silahlara karşı korunaklı kılıyor (apnews.com, 2025).

🌊 2. ABD’nin Rolü: Bunker-Buster Bombaları Gündemde

İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu’nun açıklamalarına göre, İsrail Fordo’yu tek başına vurabilir. Ancak askeri uzmanlar bu görüşe şüpheyle yaklaşıyor. Fordo’nun derinliği ve yapısal sağlamlığı, yalnızca ABD'nin en güçlü silahlarıyla bile "zor hedef" olma niteliği taşıyor.

ABD’nin elinde bulunan GBU-57A/B tipi “bunker-buster” bombaları, bu tür tesislere karşı kullanılabilecek en etkili silahlar arasında gösteriliyor (milliyet.com.tr, 2025). Ancak bu tür bombaların kullanımı hem teknik hem de diplomatik riskler taşıyor. ABD tarafı henüz doğrudan bir müdahale sinyali vermedi.

🚨 3. Riskler ve Uluslararası Tepkiler

Bölge uzmanları, saldırılar sonrası oluşabilecek en büyük tehlikenin radyoaktif sızıntı değil, kimyasal sızıntı olabileceğini belirtiyor. Fordo’da zenginleştirme sürecinde kullanılan uranyum altı florür veya hidroflorik asit gibi maddelerin çevreye yayılması, ekolojik felaket riski taşıyor (dw.com, ntv.com.tr, 2025).

Saldırılar sonrası İran’ın hava sahasında yoğun uçuş iptalleri yaşanırken, ABD kaynaklı istihbarat ve IAEA gözlemleri Fordo’nun operasyonel olarak büyük zarar görmediğini öne sürüyor (news.com.au, hurriyet.com.tr).

⚡️ 4. Stratejik Önemi Nedir?

Fordo, nükleer programda özel bir yere sahip. IAEA'nın 2023 yılında yaptığı bir denetimde, Fordo’da %83,7 saflıkta uranyum bulunduğu rapor edilmişti. Bu oran, nükleer silah üretimi için gerekli %90 seviyesine çok yakın (es.wikipedia.org, 2025).

Bu durum, Batı dünyasında ciddi güvenlik endişelerine yol açarken, Fordo’yu hedef haline getiren saldırıların ardında da bu korku yatıyor. İsrail, İran’ın nükleer silaha giden yolu kapatmak adına bu tesisleri askeri hedef olarak görüyor.

📈 5. İsrail’in Stratejik Hesapları

İsrail yönetimi, İran’ın nükleer kapasitesinin sadece bölgesel değil küresel bir tehdit olduğunu savunuyor. Netanyahu hükümeti, özellikle Fordo gibi gizli ve korunmuş tesislerin nükleer bomba üretimi için kullanılabileceğini öne sürüyor.

Ancak eski İsrail Savunma Bakanları, Fordo gibi bir hedefin sadece İsrail’in askeri gücüyle vurulamayacağını, ABD’nin teknik desteği olmadan bu tesisin etkisiz hale getirilemeyeceğini vurguluyor (aa.com.tr, 2025).

⚖️ 6. Diplomatik Denge: Yeni Bir Viyana Süreci Mi?

Fordo’ya yönelik saldırılar sonrası dünya kamuoyu ikiye bölündü. Avrupa ülkeleri diplomatik çözüm çağrısında bulunurken, Çin ve Rusya ise İsrail’in eylemlerini sert şekilde eleştirdi. ABD yönetimi ise şu ana dek doğrudan bir kınama veya destek açıklaması yapmadı.

Uzmanlar, 2015'te imzalanan ancak ABD’nin çekilmesiyle kadük hale gelen nükleer anlaşmanın (JCPOA) yeni bir versiyonunun gündeme gelebileceğini belirtiyor.

🔫 7. Askeri ve Teknolojik Kapasite Karşılaştırması

İsrail'in elindeki JDAM ve Delilah füzeleri gibi gelişmiş mühimmatların, Fordo gibi derin tesislere nüfuz edemeyeceği belirtiliyor. Bu nedenle İsrail’in ABD’den destek istemesi kaçınılmaz olabilir (news.com.au).

ABD’nin sahip olduğu GBU-57A/B bombası, yaklaşık 30 bin libre ağırlığında ve 60 metreye kadar beton nüfuz edebiliyor. Ancak Fordo’nun bulunduğu dağ ve zemin özellikleri bu bombaya karşı bile dirençli olabilir.

🛌 8. Yeni Bir Krizin Eşiğinde miyiz?

Fordo saldırıları, yalnızca bir tesisin hedef alınmasından ibaret değil. Bu gelişmeler, Orta Doğu’da yeni bir diplomatik ve askeri krizin ayak sesleri olabilir. İran’ın olası misillemesi, İsrail’in yeni saldırı planları ve ABD’nin denge politikası, önümüzdeki haftalarda dünya gündemini belirleyecek.

Dünya kamuoyu ise bir kez daha şu soruya kilitlenmiş durumda: İran’ın nükleer programı durdurulmalı mı, yoksa kontrol mü edilmeli?

Kaynaklar:

• "Fact Focus: Israeli strikes on Iran nuclear sites pose limited radiation risks" – apnews.com, 2025

• "What to know about bunker-buster bombs and Iran’s Fordo nuclear facility" – apnews.com, 2025

• news.com.au – "Iran’s hidden uranium plant only the US can destroy", 2025

• dw.com, ntv.com.tr, hurriyet.com.tr, milliyet.com.tr, aa.com.tr, haberturk.com, es.wikipedia.org, 2025