İran’dan Tarihi Karar: Hürmüz Boğazı Kapatılacak mı? Nihai Karar Hamaney’de

22 Haziran 2025 | Dış Haberler Servisi

İran Meclisi, dünya enerji ticaretinin kalbi sayılan Hürmüz Boğazı’nı kapatma yönünde karar aldı. Nihai karar, İran dini lideri Ayetullah Ali Hamaney tarafından verilecek. Eğer karar uygulanırsa, dünya petrol tüketiminin beşte birinin geçtiği stratejik boğazda yaşanacak bir kapanma, küresel enerji krizine ve Orta Doğu’da yeni bir savaş riskine kapı aralayabilir.

🔥 HÜRMÜZ BOĞAZI: ENERJİNİN KRİTİK KORİDORU

Hürmüz Boğazı, Basra Körfezi’ni Umman Körfezi’ne bağlayan stratejik bir deniz yolu. Suudi Arabistan, Irak, Kuveyt, BAE, İran ve Katar’dan çıkan petrol ve sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) bu dar koridordan dünya pazarlarına ulaşıyor.

• 🌊 Günde 20 milyon varil petrol

• 🔥 Küresel petrol tüketiminin yaklaşık %20’si

• 🌐 LNG ticaretinin beşte biri

Boğazın en dar noktası sadece 33 km genişlikte, gemi trafiği ise 3 km’lik koridorlardan akıyor. Bu durum, boğazı askeri müdahaleler ve ekonomik şoklara son derece açık hale getiriyor.

⚔️ İRAN MECLİSİ ONAYLADI: SON KARAR HAMANEY’İN

İran Meclisi tarafından 22 Haziran’da alınan karar, bölgedeki tüm dikkatleri üzerine çekti. Nihai karar ise İran dini lideri Ayetullah Ali Hamaney tarafından verilecek. Eğer karar uygulanırsa:

• Boğazdan petrol geçişi duracak.

• Günlük 20 milyon varillik arz kesilecek.

• Petrol fiyatlarının varil başı 120–130 $ seviyelerine yükselmesi bekleniyor.

The Washington Post, kararın uygulanması halinde petrol fiyatlarının hızlı bir şekilde 100 $ üzerine çıkabileceğini, bu durumun küresel piyasalarda şok dalgası yaratabileceğini duyurdu.

💥 ABD’DEN SERT UYARI: ASKERİ MÜDAHALE MASADA

ABD askeri yetkilileri, İran’ın boğazı kapatma kapasitesine dikkat çekerken, bu adımın ABD Donanması’na ait gemileri Basra Körfezi’nde mahsur bırakabileceğini vurguladı.ABD Orta Doğu Deniz Kuvvetleri eski komutanı Koramiral Kevin M. Donegan, “İran, boğazı mayınlayabilir veya hızlı botlarla gemileri hedef alabilir. Ama bu, ABD’den çok sert bir askeri müdahale ile karşılık bulur” dedi.

⚡️ KÜRESEL PETROL PİYASASINDA DEPREM RİSKİ

Kararın açıklanmasıyla birlikte petrol nakliye maliyetleri şimdiden rekor seviyelere tırmandı:

• Orta Doğu–Çin rotasında navlun ücretleri yüzde 61 artarak 72,4 Worldscale’e yükseldi.

• Orta Doğu–Japonya yönünde ise 219,7 Worldscale seviyelerine çıkarak tarihi rekor kırıldı.

The Guardian, Hürmüz Boğazı’ndaki bir kapanmanın Avrupa’dan Asya’ya kadar pek çok ülkede enerji krizini tetikleyebileceğini aktardı.

⚔️ GEÇMİŞTE NE OLDU? BOĞAZIN KRİZLERLE DOLU TARİHİ

Hürmüz Boğazı, son 40 yılda pek çok krize sahne oldu:

• 1980–1988 İran–Irak Savaşı: “Tanker Savaşları” yaşandı.

• 1988: ABD savaş gemisi USS Vincennes, İran yolcu uçağını düşürdü, 290 sivil öldü.

• 2012: İran, Batı’nın uyguladığı ambargoya karşılık boğazı kapatma tehdidinde bulundu.

• 2019–2024: İran, boğazdan geçen gemilere müdahalelerle dikkat çekti.

⚔️ ABD VE BATI NE YAPACAK?

Batılı devletler, Hürmüz Boğazı’ndaki risklerin arttığını görüyor.ABD 5. Filo’suyla bölgede devriye halinde, Avrupa ise alternatif enerji tedarik yollarını araştırıyor.Bloomberg, kararın uygulanması halinde Batılı donanmaların müdahale edebileceğini, bu durumun bölgesel bir savaş riskini doğuracağını bildirdi.

💵 İRAN’IN EKONOMİK İNTİHARI MI?

İran’ın bu adımı atması, kendi petrol gelirlerinin de kesilmesi anlamına geliyor. Özellikle Çin, İran petrolünün en büyük alıcısı. Boğazın kapatılması halinde İran, kendi ihracatını da baltalamış olacak.

Forbes’a göre bu karar, İran için bir “ekonomik intihar” olabilir. Ancak aynı zamanda bir “pazarlık kozu” işlevi görüyor.

🌍 GELECEK SENARYOLARI: SAVAŞ, PAZARLIK VE ENERJİ KRİZİ

Hürmüz Boğazı ekseninde gelecekte üç farklı senaryo öne çıkıyor:

1. Kısa Vadeli Askeri Çatışma: Boğazın kapatılması halinde ABD ve İsrail öncülüğünde askeri müdahale yaşanabilir.

2. Orta Vadeli Diplomasi: Nihai karar Hamaney tarafından askıya alınabilir, İran bu kartı masada tutabilir.

3. Uzun Vadeli Alternatif Rotalar: Avrupa, Asya ve diğer enerji ithalatçısı ülkeler, Hürmüz’ü bypass eden yeni enerji yolları geliştirmeye yönelebilir.

⚡️ TARİHİ EŞİK

Hürmüz Boğazı, bir kez daha Orta Doğu’da ve küresel enerji piyasasında tarihi bir dönüm noktasında.İran Meclisi tarafından alınan karar, Ayetullah Ali Hamaney tarafından onaylanırsa:

✅ Petrol fiyatları sert şekilde yükselecek.✅ Avrupa’dan Asya’ya enerji arzı tehlikeye girecek.✅ ABD, İsrail ve diğer Batılı aktörlerin askeri müdahalesi gündeme gelecek.

Kararın uygulanıp uygulanmayacağı belirsizliğini korurken, tüm dünya dikkatle Tahran’dan gelecek açıklamayı bekliyor.

🔥 ÖNE ÇIKAN NOTLAR

• Nihai karar Ayetullah Ali Hamaney’de.

• Hürmüz Boğazı’ndan günde 20 milyon varil petrol geçiyor.

• Boğaz kapatılırsa petrol fiyatlarının 120–130 $/varil bandında seyretmesi bekleniyor.

• ABD ve Batılı güçler askeri müdahaleye hazırlanıyor.

📍 KAYNAKLAR

• The Washington Post: What the U.S. strikes on Iran could mean for world oil prices

• The Wall Street Journal: Why the Strait of Hormuz Matters to Energy Markets

• The Guardian: Price of oil could spike after Iran's parliament votes to close key shipping route