İran’dan İsrail’e Füze Saldırısı: Trump’ın Ateşkes İlanı Sonrasında Ortadoğu’da Yeniden Alevlenen Gerilim

Özet: ABD Başkanı Donald Trump’ın Ortadoğu’da ateşkes ilan etmesinin hemen ardından İran’dan İsrail’e çok sayıda füze saldırısı gerçekleştirildi. Tel Aviv, Galile ve çevresinde alarm sistemi çaldı, bir füze Galile’ye isabet etti. İsrail’de halk sığınaklara yönlendirilirken, dünya basını bu kritik gelişmeyi “Ortadoğu’da yeni bir savaş dalgası” olarak yorumladı. İsrail hükümeti acil toplantı gerçekleştirirken, bölgedeki askeri hareketlilik arttı.

Ortadoğu’da aylardır devam eden gerginlik, ABD Başkanı Donald Trump’ın ani bir şekilde açıkladığı ateşkes ilanıyla yeni bir döneme girmiş görünüyordu. Ancak, bu kararın açıklanmasından yalnızca saatler sonra, İran tarafından İsrail’in kuzeyine çok sayıda füze fırlatılması, ateşkes sürecinin ne kadar kırılgan olduğunu gözler önüne serdi. Tel Aviv, Galile ve çevresinde alarm sistemleri devreye girerken, bir füzenin Galile’ye isabet ettiği bildirildi.

Bu son gelişme, İran-İsrail eksenindeki uzun süredir devam eden mücadeleyi bir kez daha küresel gündemin merkezine taşıdı. Birçok uzman, İran’ın bu saldırısını, Trump yönetiminin Ortadoğu politikasını test eden bir “meydan okuma” olarak değerlendiriyor.

Saldırının Ayrıntıları

İsrail Savunma Kuvvetleri (IDF), 24 Haziran’da yerel saatle gece yarısı verdiği açıklamada, İran tarafından çok sayıda balistik ve seyir füzesinin İsrail yönünde fırlatıldığını bildirdi. Saldırıda hedef alınan bölgeler arasında:

• Galile: Bir füze yerleşim alanı yakınlarına düştü, ilk bilgilere göre can kaybı veya yaralanma yaşanmadı.

• Tel Aviv: Alarm sistemi çaldı, halk sığınaklara yönlendirildi.

• Hayfa ve Çevresi: Hava savunma sistemleri devreye girdi.

İsrail, Demir Kubbe (Iron Dome) hava savunma sistemiyle çok sayıda füzeyi etkisiz hale getirdiğini açıkladı. Bununla birlikte, bir füzenin Galile’ye isabet etmesi, İsrail kamuoyunda ciddi bir endişe yarattı.

Dünya Basını Ne Dedi?

Reuters: "Ateşkes Tehlikeye Girdi"

Reuters, haberinde, "İran’dan İsrail topraklarına çok sayıda füze fırlatılması, Trump’ın ateşkes çabalarını tehdit eden bir dönüm noktası olabilir" ifadesine yer verdi. Ajans, bölgedeki askeri hareketliliği "kritik" olarak tanımladı.

The Times of Israel: "İran’dan Doğrudan Meydan Okuma"

The Times of Israel, "Trump, Ortadoğu’da barış yönünde bir adım atarken, İran İsrail’i hedef alarak bu çabalara doğrudan bir meydan okuma getirdi" dedi. Haberde, İsrail’in Güvenlik Kabinesi’ni acil toplantıya çağırdığı vurgulandı.

The Guardian: "Bölgesel İstikrar Tehdit Altında"

The Guardian, İran’ın füze saldırısını "bölgesel istikrarı tehdit eden yeni bir şiddet dalgası" olarak nitelendirirken, İsrail’in hızlı ve sert bir yanıt vermesinin beklendiğini aktardı.

CNN International: "Yeni Bir Misilleme Kapıda"

CNN International, İsrail hükümetinin yeni bir misilleme hazırlığında olduğunu bildirdi. Haberde, İsrail hava savunma sistemlerinin aktif hale getirildiği ve halkın alarmda tutulduğu vurgulandı.

BBC News: "Trump’ın Ateşkesi Etkisizleşebilir"

BBC News ise uzmanlardan alıntılarla, "Trump yönetiminin Ortadoğu’daki ateşkes çabalarının İran-İsrail çatışmasının derinleşmesiyle etkisini yitirebileceğini" yazdı.

İsrail’in Tepkisi

İsrail Başbakanı, saldırıdan sonra güvenlik kabinesini acil toplantıya çağırdı. İsrail Savunma Bakanı, "İran’a gerekli yanıtı vermekten çekinmeyeceklerini" açıkladı. Ordu yetkilileri ise, "İran tarafından yönlendirilen veya desteklenen her saldırıya gerektiği şekilde cevap verilecektir" dedi.

İsrail, Demir Kubbe sisteminin etkinliğiyle çok sayıda füzeyi havada imha ederken, Galile’ye isabet eden füze halk arasında korkuya neden oldu. İsrail İç Güvenlik Bakanı, "İran, İsrail’in egemenliğiyle oynuyor. Bunun bedelini ağır şekilde ödeyecekler" açıklamasında bulundu.

İran’dan Gelen Tepkiler

İran devlet televizyonu, saldırıyı "meşru müdafaa hakkı" olarak nitelendirdi. İran Savunma Bakanlığı, İsrail’in Suriye’deki İran hedeflerine son aylarda düzenlediği hava saldırılarına dikkat çekerek, "Karşılık vermek, İran halkının hakkıdır" açıklamasını yaptı.

İran Devrim Muhafızları’ndan yapılan açıklamada ise, "İran’a ve bölgedeki müttefiklerine yapılan saldırılar cevapsız kalmayacak" denildi.

Trump’ın Ateşkes Girişiminin Etkisi

ABD Başkanı Donald Trump, Ortadoğu’da kalıcı bir ateşkes sağlanması amacıyla bir diplomasi turu başlatmış, İran ve İsrail arasında tansiyonu düşürmek için yoğun çaba sarf etmişti. Ancak, İran’dan gelen füze saldırısı, bu çabaları bir kez daha tehlikeye soktu.

ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, "İran tarafından İsrail’e yöneltilen saldırılar şiddetle kınanmıştır" ifadesine yer verildi. Yetkililer, İran’ı "barış çabalarına saygı göstermeye" çağırdı.

Washington’da, Trump yönetiminin bu yeni krizi yönetme kapasitesi sorgulanırken, bazı uzmanlar, "İran ile İsrail arasında devam eden bu çatışma, Ortadoğu’daki barış girişimlerinin temel fay hattını oluşturuyor" yorumunda bulundu.

Bölgede Durum Ne?

İran-İsrail ekseninde yaşanan bu yeni gerilim, Ortadoğu’da tırmanan şiddet dalgasını yeniden alevlendirdi. İsrail’de halk, alarm ve sığınaklara yönlendirilirken, İran’dan yeni bir dalga saldırı beklentisi devam ediyor. İsrail Savunma Kuvvetleri, "Her senaryoya hazırız" açıklamasıyla birlikleri teyakkuza geçirdi.

Lübnan’da Hizbullah’a yakın medya organları, İran saldırısını "İsrail’in bölgedeki yayılmacı politikasına bir yanıt" olarak selamladı. Bölgede çok taraflı bir çatışma riskinin arttığını vurgulayan Arap uzmanlar, "İran-İsrail arasındaki çatışma, tüm Ortadoğu’yu içine alacak bir savaşın habercisi olabilir" dedi.

Ortadoğu’da Yeni Bir Denge Arayışı

ABD, İsrail, İran, Suudi Arabistan, Rusya, Türkiye ve diğer bölgesel aktörler arasında devam eden çok boyutlu mücadele, son yıllarda çok farklı bir seviyeye taşındı. Trump yönetiminin ateşkes çabası bu nedenle kritik bir önem taşıyordu. İran’dan gelen bu son saldırı ise bölgesel denklemi yeniden kuracak bir şok dalgası yarattı.

1. İsrail-İran Çatışmasının Tarihçesi

İran ve İsrail arasındaki çatışma, 1979 İran Devrimi’nden bu yana devam eden bir husumete dayanıyor. İsrail, İran’ı, Suriye, Lübnan ve Irak’taki vekil güçleri yönlendirmekle suçlarken, İran ise İsrail’i Filistin halkını baskı altına almakla itham ediyor.

2. Trump Yönetiminin Ortadoğu Politikası

Trump, başkanlık dönemi boyunca İran’a yönelik "maksimum baskı" politikasını benimsemiş, İran’a ağır ekonomik ambargolar uygulamış, İsrail’in Kudüs’ü başkent ilan etmesini tanımıştı. Son dönemde ise bir ateşkes girişimiyle tansiyonu azaltmaya yöneldi.

3. İran’ın Askeri Kapasitesi

İran, balistik ve seyir füzelerinin yanı sıra, Hizbullah, Hamas, İslami Cihad gibi vekil güçleriyle de İsrail üzerinde ciddi bir tehdit oluşturuyor. Son yıllarda geliştirdiği füze teknolojisi, İsrail hava savunma sistemi için yeni riskler ortaya koyuyor.

4. İsrail’in Askeri Yetkinliği

İsrail, Demir Kubbe, Davut Sapanı ve Ok-3 sistemiyle çok katmanlı bir hava savunma mimarisine sahip. Bununla birlikte, İran’dan yönlendirilecek çoklu füze saldırıları, İsrail’in savunma sistemi için zorluk teşkil ediyor.

Uluslararası Tepkiler

Birleşmiş Milletler: "Taraflara İtidal Çağrısı"

BM Genel Sekreteri, İsrail ve İran’a itidal çağrısı yaparak, "Bölgedeki çatışmalar, tüm Ortadoğu halklarının geleceğini tehlikeye atabilir" dedi.

Avrupa Birliği: "Diplomasi Tek Seçenek"

AB Dış İlişkiler Yüksek Temsilcisi, İran ve İsrail’i şiddete son vermeye ve diplomasiye yönelmeye davet etti.

Rusya: "Taraflar Kontrolü Kaybetmemeli"

Kremlin’den yapılan açıklamada, "Taraflar arasındaki gerginlik kontrol edilemez hale gelebilir" uyarısı yapılırken, Rusya’nın arabuluculuk rolüne hazır olduğu vurgulandı.

Türkiye: "Bölgesel Barış İçin Diyalog"

Ankara, İran-İsrail arasındaki tırmanışı kaygıyla izlediklerini belirtirken, "Bölgesel barış ve istikrar için diyalog ve diplomasi kaçınılmaz" açıklamasını yaptı.

Uzmanlardan Değerlendirmeler

Ortadoğu uzmanı Prof. Dr. David Karsh (Tel Aviv Üniversitesi):"İran, İsrail’i doğrudan hedef alarak Trump’a mesaj verdi. Amaç, İsrail’i stratejik bir tercih yapmaya zorlamak."

ABD merkezli RAND Corporation analisti Emily Rogers:"Trump yönetiminin ateşkes çabası artık pamuk ipliğine bağlı. İran’dan gelen bu saldırı, Ortadoğu’da çok taraflı bir savaş riskini gündeme getirdi."

Ortadoğu uzmanı Ahmet Polat (İstanbul Üniversitesi):"İran, İsrail’i vurarak, ABD’ye ‘Bölgede sizin kurallarınızla oynamayacağız’ dedi. Bu saldırı, sadece bir askeri eylem değil, çok yönlü bir stratejik hamle."

Son Durum ve Gelecek Senaryoları

İran’dan İsrail’e yönelen füze saldırısı, Ortadoğu’da gelecekteki çatışmalara dair kaygıları arttırıyor. Uzmanlara göre, önümüzdeki dönemde şu senaryolar gündeme gelebilir:

1. Büyük Çatışma: İsrail ve İran arasında çok cepheli bir savaş çıkabilir.

2. Bölgesel Arabuluculuk: Türkiye, Rusya veya Katar’ın devreye girmesiyle yeni bir ateşkes süreci oluşabilir.

3. Düşük Yoğunluklu Çatışma: Taraflar, düşük yoğunluklu ancak uzun süren bir çatışma sürecine girebilir.

4. Kapsamlı Barış Anlaşması: Uzun vadede, ABD ve AB’nin öncülüğünde bir diplomasi süreci yeniden gündeme gelebilir.

Trump’ın ateşkes ilanı, Ortadoğu’da kalıcı bir barış umutlarını yeniden yeşertmiş olsa da İran’dan gelen bu son füze saldırısı, barış sürecinin ne kadar zayıf bir zeminde olduğunu bir kez daha gözler önüne serdi. İsrail ve İran arasındaki gerilim, sadece bu iki aktörü değil, tüm Ortadoğu’yu ve küresel sistemi tehdit eden çok boyutlu bir çatışma haline gelebilir.

Önümüzdeki günlerde, İsrail’in nasıl bir yanıt vereceği ve İran’ın stratejik tercihleri, Ortadoğu’da yeni bir dönemin habercisi olabilir.