Trump’tan Tarihi Operasyon: İran’da Nükleer Tesisler Hedef Alındı

ABD Başkanı Donald Trump, İran’a karşı tarihin en dikkat çeken askeri müdahalelerinden birine imza attı. 21 Haziran sabahı, şafak vakti verdiği son onayla, Amerikan hava ve deniz kuvvetleri İran’ın kilit nükleer tesislerine yöneldi. Operasyonun merkezinde Fordow, Natanz ve İsfahan’da bulunan stratejik nükleer zenginleştirme merkezleri vardı. Trump, saldırıdan sonra kameralar karşısında tesislerin "tamamen ve kesin şekilde" ortadan kaldırıldığını açıkladı.Bu saldırı, yalnızca Ortadoğu’da değil, tüm dünyada yeni bir jeopolitik dönemin habercisi olabilir.

Operasyonun Arka Planı

İran, uzun yıllardır nükleer programını geliştirmekteydi. Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (UAEK) raporlarına göre, Natanz ve Fordow tesisleri, İran’ın uranyum zenginleştirme çalışmalarının merkezinde bulunuyordu.Batılı istihbarat birimleri, İran’ın bu tesislerde askeri nitelikli nükleer araştırmalar yürüttüğünü iddia ederken, İran yönetimi ise programının barışçıl olduğunu savunuyordu.

Trump yönetimi, İran’ı "nükleer silah üretme" noktasında geri dönülemez bir noktada olduğunu iddia ederek, bu operasyonun kaçınılmaz hale geldiğini açıkladı. İsrail ve diğer bölge aktörleriyle yapılan koordinasyonla hedefler kesin şekilde belirlendi.

Operasyonun Detayları

Fordow’a Düzenlenen Bunker-Buster Operasyonu

Fordow, İran’da "nükleer programın kalbi" olarak biliniyordu. Dağın içine kurulan tesis, yüksek korumalı bir kompleks halinde inşa edilmişti.ABD Hava Kuvvetleri’ne ait B-2 hayalet bombardıman uçaklarından bırakılan 12 adet GBU‑57 Massive Ordnance Penetrator (MOP), Fordow tesisinin korunaklı betonlarını delip hedefleri etkisiz hale getirdi.Trump, "Fordow artık tarihin bir parçası" açıklamasıyla, hedefin tamamen etkisiz hale getirildiğini duyurdu (nypost.com).

Natanz ve İsfahan’da Operasyon

ABD donanmasına ait denizaltılardan atılan 30’dan fazla Tomahawk füzesi, Natanz ve İsfahan’daki kritik nükleer üretim merkezlerine yöneldi. Operasyonu yöneten Amerikalı askeri yetkililere göre, hedefler tam isabetle vuruldu.

Business Insider’a göre (businessinsider.com), saldırıda kullanılan Tomahawk füzelerinin hedef aldığı tesisler, İran’ın yıllardır devam eden uranyum zenginleştirme programını büyük ölçüde sekteye uğrattı.

Trump’ın Tarihi Açıklamaları

Başkan Trump, Beyaz Saray’da kameralar karşısında şunları söyledi:

“Fordow, Natanz ve İsfahan’daki hedefler artık tarih oldu. Tamamen ve kesin şekilde ortadan kaldırıldılar. İran artık karar vermek zorunda: Barış mı, savaş mı?”

Trump, saldırıdan sonra "artık barış zamanı" olduğunu vurguladı. Ancak şunu da eklemekten kaçınmadı:

"İran, misilleme yapacak olursa, çok daha sert cevap alacak."

(The Daily Beast)

Uluslararası Tepkiler

Birleşmiş Milletler

BM Genel Sekreteri António Guterres, saldırıyı "tehlikeli bir tırmanma" olarak tanımladı. Guterres, taraflara "diplomasiye şans verin" çağrısında bulundu.

Avrupa Birliği

AB, "İran’la varılan Nükleer Anlaşma"nın artık çöktüğünü kabul ederken, tansiyonu düşürmek için diplomasi kanallarını açık tutacaklarını duyurdu.

Orta Doğu’da Etkileri

– İsrail: Operasyonu "varoluşsal tehditlerin bertarafı" olarak selamladı.– Suudi Arabistan: Operasyonu "İran tehdidine kesin bir cevap" olarak gördüğünü açıkladı.– Türkiye: Operasyonu "bölgesel istikrarı tehlikeye atan bir eylem" olarak kınadı.

Asya’da Etkileri

– Rusya: Operasyonu "uluslararası hukuka aykırı" ilan etti, "ciddi bir cevap vermeyi" değerlendirdiğini açıkladı.– Çin: Tarafsızlık çağrısı yaparken, İran’a "açık bir müdahale" olduğunu savundu.

Uzman Değerlendirmeleri

Askeri Analiz

Savunma uzmanı Richard Goldman, CNN International’a verdiği demeçte:

"Fordow’a yapılan MOP saldırısı, askeri açıdan bir dönüm noktası. ABD, bu saldırı ile ‘nükleer korunaklılık’ efsanesini yerle bir etti."

Nükleer Teknoloji Uzmanlarının Görüşü

Nükleer uzmanı Anna Fischer, Al Jazeera’ye verdiği demeçte şunlara dikkat çekti:

"Fordow’un artık işlevsiz hale gelmesi, İran’ı nükleer programda en az 5-7 yıl geriye atacak."

Orta Doğu’da Yeni Bir Denge Mi Doğuyor?

Trump yönetiminin bu hamlesi, Orta Doğu’da yeni bir dönemi başlatabilir.– İran, askeri anlamda "savunmasız" hale gelirken, diplomasi veya düşük yoğunluklu misillemeler tercih edebilir.– İsrail, "artık tehdit altında olmayacak" bir geleceğin hayalini kurabilir.– ABD, Orta Doğu’da stratejik bir "caydırıcılık" başarısı kazandı.

Ancak bu durum, daha geniş bir çatışma riskini de beraberinde getirebilir. Eğer İran, misilleme kararı alırsa, Basra Körfezi’nden Doğu Akdeniz’e kadar uzanan bir savaş sarmalı tetiklenebilir.

Kaynakça

– New York Post: https://nypost.com– Business Insider: https://businessinsider.com– The Sun: https://thesun.co.uk– Al Jazeera: https://www.aljazeera.com– The Guardian: https://www.theguardian.com– The Daily Beast: https://www.thedailybeast.com– Wikipedia: https://www.wikipedia.org